Erken Yumurtalık Yetmezliği (POF) nedir?

Erken yumurtalık yetmezliği 40 yaşından önce yumurtalık fonksiyonlarının azalmasıdır. 35 yaşından önceki kadın hastalarda kısırlık söz konusu ise (normal yoldan gebe kalınamıyorsa) 6 aydan daha önce doktora başvurulması gerekir.

Erken yumurtalık yetmezliği bazı genetik hastalıklarda taşıyıcı olan kadınlarda daha sık görülmekte, sigara kullanımı, kanser tedavisi (radyoterapi-kemoterapi almış hastalar), obezite, D vitamini yetersizliği, bazı antioksidanların yeteri kadar alınamaması ya da çeşitli toksinlere maruz kalma da bu durumu etkileyebilir.

Erken yumurtalık yetmezliği tanısı konulduğunda ancak ultrasonda hala yumurta tespit edilirse, yani yumurtalık rezervi tamamen bitmediyse çeşitli tedavi yöntemleri ile kaliteli yumurtalar elde edilebilir. Bu nedenle gecikmeden tüp bebek tedavisine başlanmalıdır.

Kısırlık Belirtileri Nelerdir?

Kısırlığın belirtileri arasında gösterilebilecek nedenler mevcut, ancak tüm bu belirtiler kesin olarak kısırlık tanısı koymak için yetersiz kalıyor.
Kısırlık tanısı konulabilmesi için belirli tetkik ve sonuçlara ihtiyaç vardır. Bazı belirtiler arasında şunlar yer alıyor;

• Adet düzensizlikleri ya da hiç adet olamama
• Adet dönemlerinde şiddetli ağrı ve sancıları görülmesi bunun yanında yoğun ve fazla kanama olması
• Hamile olunmaması halinde memelerden süt gelmesi
• Aşırı kilo ve hormon bozukluğuna da bağlı olabilecek aşırı tüylenme ve akne problemi
• Erkeklerde sertleşme ve boşalma ile ilgili sorunlar
• Testislerde ağrı şişlik ya da şişme
• Erkeklerde çok az meni olması
• Genç çiftlerin 2 yıl korunmamalarına rağmen gebelik görülmemesi
• 35 yaş üstü çiftlerin korunmamalarına rağmen 1 yıl içinde gebelik görülmemesi

35 yaş üstü çiftlerin üreme organlarındaki verimin yaşlarının ilerlemesine bağlı düşmesi gebelik şansı azalmaktadır. Dolayısıyla gebelik için fazla zamanları olmayan bu çiftlerin korunmadan düzenli olarak cinsel ilişkiye girmelerine rağmen gebelik oluşmaması durumunda profesyonel destek almaları önerilir.

Kısırlık Nasıl Tedavi Edilir?

Tüp bebek (in-vitro fertilizasyon) en çok bilinen fertilite tedavisidir ancak doğal yollardan gebe kalmakta zorluk çeken çiftlere önerilecek daha farklı tedavi yöntemleri de mevcuttur.

Hangi yöntemin önerileceği kararı partnerlerin yaşı, daha önceden yaşanmış bir gebeliğin olup olmadığı, ne kadar süredir gebelik uğraşısı içinde olunduğu gibi bilgilerin eşliğinde, kadının fallop tüplerinin durumu ve yumurta kalitesi ile erkeğin sperm değerlendirmesi sonrasında verilmektedir.

Gebelik (Fertilite) İlaçları

Eğer gebelik (fertilite) problemi düzenli yumurtlamanın olmamasından kaynaklanıyor ise tablet ya da enjeksiyon şeklinde verilebilecek fertilite ilaçları sayesinde yumurta gelişimi sağlanabilmektedir.

İlaç formunda verilen tedavi vücudunuzdaki doğal fertilite mekanizmalarının daha etkin çalışmasını sağlarken, enjeksiyon şeklinde verilen tedavi direk olarak yumurtalıkları uyararak yumurtlamayı gerçekleştirmektedir.

İlaç tedavisi esnasında karşılaşılan olası yan etkiler sıcak basması, göğüslerde hassasiyet, bulantı hissi ve duygusal dalgalanmalar şeklinde kendini gösterebileceği gibi, enjeksiyon tedavisinde nadiren olsa da alerjik reaksiyonlar görülebilmektedir.

Yumurta sayısını artırmayı amaçlayan hamilelik (fertilite) tedavisinden sonra çoğul gebelik riski artabilmekte ve nadir de olsa ‘over hipersitimülasyonu’ olarak adlandırılan yumurtalıkların normalden fazla uyarılması durumu ile karşılaşılabilmektedir.

Gebelik tedavisinin yakın gözetim altında yapılması olası yan etkileri en az düzeye indirmek açısından oldukça önemlidir. Yumurtlamayı düzenleyen ve artıran bu ilaçlar diğer hamilelik tedavilerinde de sıklıkla kullanılmaktadır.

Aşılama Tedavisi (İnseminasyon)

Aşılama tedavisi, doğurganlığın en yüksek olduğu yumurtlama döneminde eşinizin spermlerinin basit bir yöntemle rahim içine yerleştirilmesi ile uygulanmaktadır. Bu yöntem tüplerin sağlıklı olduğu ve nedeni açıklanamayan kısırlık problemlerinde önerilmektedir.

Sperm sayısının ya da hareketliliğinin çok düşük düzeylere inmeden azaldığı, spermin rahim ağzından geçişinin engellendiği ya da cinsel ilişkinin vajinismus, erken boşalma, sertleşme sorunu gibi nedenlerle gerçekleşemediği çiftlerde de etkin olarak kullanılmaktadır.

Eşinizin verdiği sperm örneğinden seçilen en hareketli ve yumurtayı dölleyebilme ihtimali en yüksek spermler plastik bir tüp yardımı ile rahim ağzından geçilerek rahim içerisine bırakılmaktadır.

Aşılama tedavisi ağrılı bir yöntem olmayıp genelde gebelik oluşumunu destekleyen ilaçlar ile birlikte uygulanmaktadır. Tedavinin başarı oranı yaklaşık %15 olup kadının yaşına, erkeğin sperm değerlerine ve tüplerin sağlık durumuna göre değişim göstermektedir.

Tüp Bebek (IVF) Tedavisi

Düzenli adet gören kadınlar her ay tek bir yumurta oluşturmaktadırlar. Tüp bebek tedavisinde ise dışarıdan verilen hormon ilaçları ile bu sayının artması hedeflenmektedir. Her tedavi protokolü farklılıklar gösterse de temel olarak yumurta gelişimini sağlayan ve erken yumurtlamayı engelleyen iki paralel hormon tedavisi uygulanmaktadır.

Transfer edilecek olan embriyo sayısının belirlenmesi gebelik şansına ve çoğul gebelik riskine direkt olarak etki edebilir. Embriyo kalitesi belirlendikten sonra, embriyo sayısı transfer öncesinde çiftlerle ayrıntılı olarak görüşülecektir. Embriyo transfer işlemi çok nadir durumlar haricinde anestezi gerektirmemektedir.

İnfertilite Tedavisinde Cerrahi Yöntemler

Tüp bebek tedavisi öncesi bazı cerrahi girişimler gebelik şansını artırmaktadır.

• Endometriozis hastalığının tedavisi
• Rahim iç tabakasını düzensizleştiren miyomların veya poliplerin çıkartılması
• Rahim içi yapışıklıkların açılması
• Tıkalı ve içerisinde sıvı birikerek genişlemiş fallop tüplerinin çıkartılması
• Polikistik over rahatsızlığı olan ve yumurtlaması baskılanmış kadınlarda yapılabilecek cerrahi tedaviler
• Sperm görülmeyen erkeklerde, spermin testisten (TESE, TESA) ya da epididimisden (MESA, PESE) cerrahi olarak çıkarılması.